Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao một bàn thắng bị từ chối vì lỗi việt vị? Hay tại sao trọng tài lại giơ cờ khi một cầu thủ ở rất gần khung thành? Tất cả đều quy về luật việt vị – một trong những luật bóng đá gây tranh cãi và khó hiểu nhất. Trong bài viết này chúng ta hãy cùng tìm hiểu đầy đủ về luật việt vị là gì , các quy tắc của luật việt vị trong bóng đá , cũng như cách áp dụng luật việt vị 11 người mới nhất do FIFA cập nhật để bạn không còn bối rối khi xem hoặc chơi bóng đá.
Luật việt vị là gì?
Nguồn tin từ 69VN cho biết, luật việt vị là một trong những luật quan trọng nhất trong bóng đá, ngăn chặn cầu thủ tấn công đứng quá gần khung thành đối phương một cách không công bằng. Nó đảm bảo sự cân bằng giữa tấn công và phòng thủ, giúp trò chơi công bằng và thú vị hơn. Hãy cùng tìm hiểu về định nghĩa và mục đích của luật việt vị.
Định nghĩa của luật việt vị
Luật việt vị là một luật trong bóng đá nhằm ngăn cản cầu thủ tấn công đứng quá gần khung thành đối phương khi không có đủ hậu vệ phía sau, do đó đảm bảo tính công bằng và chiến thuật trong trò chơi.
Luật việt vị theo định nghĩa của FIFA là gì ? Một cầu thủ được coi là việt vị nếu, tại thời điểm đồng đội chuyền bóng, anh ta:
- Đứng ở nửa sân của đối phương.
- Gần khung thành đối phương hơn cả quả bóng và cầu thủ phòng ngự cuối cùng.
- Tham gia vào tình huống bóng (chạm bóng, tác động đến đối thủ hoặc tận dụng vị trí đó).
Ví dụ minh họa
Giả sử:
- Cầu thủ A chuyền bóng
- Cầu thủ B (đồng đội) đứng gần khung thành hơn hậu vệ cuối cùng của đội bạn, và không có ai che bóng.
Nếu B tham gia pha bóng đó, B sẽ bị thổi việt vị.
Mục đích của luật việt vị
- Tránh “nhìn trộm” trước khung thành.
- Tăng cường tính chất chiến thuật của tổ chức phòng thủ.
- Đảm bảo tính công bằng và thú vị cho trò chơi.
Các yếu tố quyết định tình huống việt vị và không việt vị
Để xác định việt vị, trọng tài phải đánh giá vị trí của cầu thủ tấn công tại bất kỳ thời điểm nào. Dưới đây là các yếu tố xác định tình huống việt vị.
Vị trí việt vị
Một cầu thủ ở vị trí việt vị nếu:
- Đứng ở phần sân của đối phương.
- Gần khung thành hơn quả bóng và hậu vệ cuối cùng .
Tuy nhiên, ở vị trí việt vị không nhất thiết dẫn đến quả phạt đền – chỉ khi cầu thủ có tham gia vào pha bóng.
Hành vi việt vị
Người chơi chỉ bị phạt nếu :
- Tham gia tranh chấp hoặc nhận bóng.
- Cản trở tầm nhìn hoặc chuyển động của cầu thủ đối phương.
- Tận dụng lợi thế là bạn đang ở vị trí bên ngoài sau khi bóng nảy hoặc bị chặn.
Những tình huống không được gọi là việt vị
Dưới đây là những trường hợp luật không áp dụng :
- Nhận bóng từ quả đá phạt góc .
- Nhận bóng từ quả ném biên .
- Nhận bóng từ cú phát bóng của thủ môn.
- Người chơi đứng ở nhà khi nhận được bóng.
Bằng cách hiểu những ngoại lệ này, người chơi và khán giả có thể tránh được những hiểu lầm phổ biến về luật việt vị trong bóng đá .
Lịch sử hình thành luật việt vị trong bóng đá
Theo tìm hiểu của những người đã đăng ký 69vn, luật việt vị trong bóng đá không phải là luật mới. Từ thế kỷ 19, khi bóng đá bắt đầu trở nên phổ biến, mọi người đã nhận ra nhu cầu hạn chế vị trí của các cầu thủ tấn công.
Ban đầu, các quy tắc rất nghiêm ngặt: ít nhất ba hậu vệ phải ở sau tiền đạo. Tuy nhiên, theo thời gian, FIFA và IFAB đã thay đổi các quy tắc để phù hợp với tốc độ và chiến thuật hiện đại.
Đến năm 1925, luật đã được thay đổi thành hai hậu vệ , và sau đó định nghĩa về “tham gia vào tình huống bóng” được điều chỉnh thêm, gây ra một loạt các tranh cãi và cải tiến cho luật.
Luật việt vị số sân 11 người và cách áp dụng
Trong bóng đá chuyên nghiệp, luật việt vị được áp dụng đầy đủ và chính xác theo hướng dẫn của FIFA.
Sân 11 người và các yếu tố ảnh hưởng đến việt vị
- Sân rộng hơn cho phép hàng phòng ngự dâng cao, tăng nguy cơ việt vị.
- Các đội thường sử dụng chiến thuật việt vị để kiểm soát không gian.
Trọng tài biên và VAR
- Trọng tài biên có trách nhiệm xác định lỗi việt vị bằng cách quan sát vị trí của cầu thủ tại thời điểm bóng được chuyền.
- Công nghệ VAR giúp xem lại tình huống bằng video, giảm thiểu lỗi trong các quyết định việt vị.
Trong luật việt vị của bóng đá 11 người, sự phối hợp giữa mắt người và công nghệ là vô cùng quan trọng để đảm bảo tính công bằng cho cả hai đội.
Những điểm đổi mới của luật việt vị hiện nay
Luật việt vị đã được điều chỉnh nhiều lần kể từ khi ra đời để phù hợp với diễn biến nhanh của bóng đá hiện đại. Dưới đây là những thay đổi nổi bật trong luật việt vị trong thời gian gần đây, đặc biệt là các đề xuất và thử nghiệm mới nhất của FIFA và IFAB (Hội đồng luật bóng đá quốc tế):
Thay đổi cách xác định việt vị (đề xuất của Arsène Wenger – 2020)
- Luật cũ (đang áp dụng phổ biến): Cầu thủ bị việt vị nếu bất kỳ bộ phận nào của cơ thể (được phép ghi bàn) vượt qua hậu vệ cuối cùng tại thời điểm đồng đội chuyền bóng.
- Luật đề xuất (Wenger/FIFA đang thử nghiệm):
- Cầu thủ chỉ bị việt vị nếu toàn bộ thân người vượt qua hậu vệ cuối cùng.
- Điều này có lợi cho tiền đạo, giúp trận đấu nhiều bàn thắng hơn.
- Thử nghiệm đã được triển khai ở một số giải trẻ và trận đấu giao hữu.
VAR và việt vị tự động
Từ World Cup 2022, FIFA chính thức sử dụng công nghệ việt vị bán tự động (semi-automated offside):
- Sử dụng camera theo dõi chuyển động 3D của cầu thủ và bóng.
- Cho phép xác định việt vị trong chưa đầy 25 giây, chính xác từng centimet.
- VAR chỉ cần xác nhận lại, không cần vẽ tay thủ công như trước.
Làm rõ tình huống “không tham gia vào pha bóng”
IFAB cũng cập nhật rõ hơn về:
- Cầu thủ đứng ở tư thế việt vị nhưng không tham gia tranh bóng hoặc gây cản trở → không bị thổi.
- Cầu thủ nhận bóng từ cầu thủ đối phương (vô tình chuyền về) → không việt vị nếu không chiếm lợi thế trước đó.
Một số điều chỉnh nhỏ khác
Năm |
Thay đổi |
2013 |
Làm rõ định nghĩa “tham gia tích cực vào tình huống” |
2015 |
Bổ sung rõ các tình huống cầu thủ không việt vị dù đứng ở vị trí đó (vd: từ pha bóng bật ra, vô tình, không ảnh hưởng đến pha bóng) |
2022–2023 |
Các liên đoàn được quyền thử nghiệm luật việt vị mới (theo hướng “có lợi cho tấn công”) |
Không còn nghi ngờ gì nữa, luật việt vị là một trong những luật quan trọng và phức tạp nhất trong bóng đá. Cho dù bạn là cầu thủ, huấn luyện viên hay người ủng hộ, việc hiểu luật việt vị là gì , cách áp dụng luật trong bóng đá hoặc hiểu được độ chính xác của luật việt vị trong bóng đá 11 người sẽ giúp bạn theo dõi và chơi bóng hiệu quả hơn.